اموزش ام کد و جی کد نویسی(دستورات+لیست جی کدها)

آموزش جی کد نویسی cnc

جی کد (G Code) و ام کد (M Code) چیست؟

جی‌کد (G Code) و ام‌کد (M Code) دو نوع کد هستند که در ماشین های سی ان سی از جمله سی ان سی خراطی برای کنترل حرکات و عملکرد دستگاه استفاده می‌شوند. این دو نوع کد به‌ طور کلی وظیفه هدایت و اجرای عملیات مختلف را بر عهده دارند و نقشی اساسی در برنامه‌نویسی CNC ایفا می‌کنند. در ادامه، این کدها و نقش آن‌ها را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم:

جی‌کد (G Code) چیست؟

جی‌کد (G Code) نوعی زبان برنامه‌ نویسی است که برای تعیین حرکات و مسیر ابزار در دستگاه‌های CNC استفاده می‌شود. دستورات جی‌کد با حرف “G” شروع می‌شوند و هدف اصلی آن‌ها کنترل موقعیت و حرکت دستگاه است. برخی از وظایف کلیدی جی‌کد عبارتند از:

• حرکت به نقطه خاص: با دستورات G00 و G01 می‌توان دستگاه را به یک نقطه مشخص هدایت کرد.
• کنترل سرعت حرکت: تعیین سرعت حرکت ابزار در مسیرهای مختلف.
• تعیین حرکت دایره‌ای: با دستورات G02 و G03 می‌توان به دستگاه دستور داد تا به صورت دایره‌ای حرکت کند.
• موقعیت‌یابی مطلق یا نسبی: توسط G90 و G91 موقعیت دستگاه به صورت مطلق یا نسبی تنظیم می‌شود.

جی‌ کد به‌طور کلی مشخص می‌کند که ابزار CNC به کجا و با چه سرعتی حرکت کند و برای کارهایی مانند برش، حکاکی و فرزکاری در صنایع مختلف به کار می‌رود.

ام‌کد (M Code) چیست؟

ام‌کد (M Code) دستورات کنترلی و مدیریتی در دستگاه‌های CNC است و به عملیات‌های فرعی و جانبی در دستگاه فرمان می‌دهد. دستورات ام‌کد با حرف “M” شروع می‌شوند و برای کنترل عملکردهای غیرحرکتی دستگاه استفاده می‌شوند. برخی از وظایف اصلی ام‌کد عبارتند از:

• کنترل اسپیندل: برای روشن و خاموش کردن اسپیندل (چرخنده) و تنظیم جهت چرخش.
  • M03: چرخش ساعت‌گرد
  • M04: چرخش پادساعت‌گرد
  • M05: توقف اسپیندل
• تعویض ابزار: با استفاده از M06، می‌توان دستور تعویض ابزار را صادر کرد.
• کنترل سیستم خنک‌کننده: روشن و خاموش کردن خنک‌کننده برای ابزار.
  • M07 و M08: روشن کردن خنک‌کننده
  • M09: خاموش کردن خنک‌کننده
• پایان برنامه: M02 و M30 برای متوقف کردن اجرای برنامه و بازگرداندن دستگاه به نقطه شروع.

تفاوت بین جی کد و ام کد

تفاوت‌های اصلی بین جی‌کد (G Code) و ام‌کد (M Code) به نوع دستورات، هدف اصلی و کارکرد آن‌ها در دستگاه‌های CNC مربوط می‌شود. این تفاوت‌ها به‌صورت زیر می‌باشند:

1. نوع دستور و عملکرد

• جی‌کد (G Code): این دستورات برای کنترل حرکات و مسیر ابزار در دستگاه CNC طراحی شده‌اند. جی‌کدها تعیین می‌کنند که ابزار به کجا حرکت کند، با چه سرعتی حرکت کند و چگونه به برش یا حکاکی بپردازد.
• ام‌کد (M Code): دستورات ام‌کد برای کنترل عملکردهای جانبی و غیرفعال دستگاه است. این کدها برای مدیریت عملکردهایی نظیر روشن و خاموش کردن اسپیندل، تعویض ابزار، و کنترل خنک‌کننده استفاده می‌شوند.

2. هدف اصلی

• جی‌کد: هدف اصلی جی‌کدها تعریف و کنترل مسیر حرکت ابزار است؛ مانند حرکت به سمت یک نقطه خاص، حرکت دایره‌ای یا خطی، و سرعت حرکت ابزار.
• ام‌کد: ام‌کدها بیشتر به مدیریت دستگاه و تنظیم عملکردهای فرعی و غیرفعال دستگاه می‌پردازند، مانند توقف برنامه، تعویض ابزار، و کنترل سیستم خنک‌کننده.

3. کنترل حرکتی و کنترلی غیرفعال

• جی‌کد: کدهای جی‌کد مستقیماً روی حرکات و جابه‌جایی‌های دستگاه تأثیر می‌گذارند.
• ام‌کد: کدهای ام‌کد برای تنظیم موارد جانبی هستند و حرکتی به ابزار نمی‌دهند، بلکه مثلاً اسپیندل را روشن یا خاموش می‌کنند.

4. مثال‌های رایج از هر کد

• جی‌کد:
  • G00 – حرکت سریع به نقطه مورد نظر.
  • G01 – حرکت خطی.
  • G02 و G03 – حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد و پادساعت‌گرد.
• ام‌کد:
  • M03 – روشن کردن اسپیندل (چرخش ساعت‌گرد).
  • M05 – توقف اسپیندل.
  • M08 – روشن کردن سیستم خنک‌کننده.
  • M30 – پایان برنامه و بازگشت به خط شروع.

5. ترتیب استفاده در برنامه CNC

• جی‌کد: معمولاً در بیشتر خطوط برنامه برای تعریف مسیر ابزار و حرکات آن استفاده می‌شود.
• ام‌کد: معمولاً در آغاز یا پایان برنامه و در خطوطی که عملکردهای جانبی مانند توقف یا تعویض ابزار لازم است به کار می‌رود.

به طور کلی، جی‌کدها حرکات و جابه‌جایی‌های ابزار را مدیریت می‌کنند و ام‌کدها عملکردهای جانبی و مدیریتی دستگاه را تنظیم می‌کنند تا دستگاه بتواند عملیات را به طور دقیق و کامل انجام دهد.

نحوه عملکرد جی کد ها

جی‌کد (G Code) مجموعه‌ای از دستورات است که به دستگاه‌ های CNC نحوه حرکت ابزار و انجام عملیات را اعلام می‌کند. هر دستور جی‌کد برای یک عملکرد خاص طراحی شده است و به دستگاه می‌گوید که به چه روشی و با چه پارامترهایی حرکت کند. در ادامه نحوه عملکرد جی‌کدها را توضیح می‌دهیم:

1. عملیات موقعیت‌یابی و حرکت

جی‌کدها به دستگاه CNC اعلام می‌کنند که ابزار باید به کجا حرکت کند و چگونه این حرکت انجام شود. در اینجا به چند دستور متداول اشاره می‌کنیم:

• G00 (حرکت سریع): این کد ابزار را با بیشترین سرعت به موقعیت تعیین‌شده می‌برد، بدون این که برشی در کار باشد.
• G01 (حرکت خطی با سرعت مشخص): این کد برای برش مستقیم در مسیر خطی و با سرعت تعیین‌شده استفاده می‌شود. این سرعت معمولاً با پارامتر F (Feed Rate) تعیین می‌شود.
• G02 و G03 (حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد و پادساعت‌گرد): این دستورات برای ایجاد حرکت‌های دایره‌ای به‌صورت ساعت‌گرد یا پادساعت‌گرد استفاده می‌شوند و با تنظیم شعاع یا نقاط شروع و پایان دایره، کنترل دقیق‌تری بر مسیر ابزار ایجاد می‌کنند.

2. تعیین سیستم مختصات و موقعیت‌یابی

جی‌کدها مختصات و موقعیت ابزار را در دستگاه مشخص می‌کنند. این موارد عبارتند از:

• G90 (مختصات مطلق): این کد دستگاه را به استفاده از مختصات مطلق هدایت می‌کند؛ به این معنی که همه موقعیت‌ها نسبت به نقطه صفر دستگاه تنظیم می‌شوند.
• G91 (مختصات نسبی): با استفاده از این کد، دستگاه حرکت‌ها را نسبت به موقعیت فعلی ابزار محاسبه می‌کند و می‌تواند برای انجام حرکت‌های پی‌درپی و دقیق استفاده شود.

3. تنظیم صفحه حرکت و موقعیت محور‌ها

صفحات و محورهایی که ابزار در آن‌ها حرکت می‌کند نیز توسط جی‌کد تعیین می‌شوند:

• G17، G18 و G19: این دستورات صفحات XY، XZ و YZ را برای حرکت دایره‌ای انتخاب می‌کنند تا دستگاه بتواند مسیرهای پیچیده را در صفحات مختلف اجرا کند.

4. کنترل سرعت حرکت و چرخش ابزار

• F (سرعت پیشروی): سرعت حرکت ابزار در راستای برش را تعیین می‌کند. برای مثال، دستوری مانند “G01 X10 Y5 F100” ابزار را به نقطه‌ای جدید با سرعت 100 میلی‌متر بر دقیقه می‌برد.
• S (سرعت اسپیندل): سرعت چرخش ابزار برش را تعیین می‌کند. این پارامتر به دستگاه اعلام می‌کند که با چه سرعتی باید چرخش ابزار انجام شود.

5. جبران‌سازی شعاع و طول ابزار

• G40، G41 و G42: این دستورات جبران شعاع ابزار را مشخص می‌کنند و به دستگاه کمک می‌کنند که در هنگام حرکت و برش، موقعیت ابزار را به‌گونه‌ای تنظیم کند که قطعه‌کار دچار مشکل نشود.
• G43 و G44: این دستورات برای جبران طول ابزار در صورت نیاز به استفاده از ابزارهای با طول‌های مختلف به کار می‌روند.

6. توقف کامل و توقف موقت

در برنامه‌نویسی CNC، گاهی اوقات لازم است دستگاه متوقف شود یا به صورت موقت عملکرد خود را متوقف کند:

• G04 (توقف موقت): این دستور به دستگاه می‌گوید برای مدت زمانی که مشخص شده است، متوقف شود. مدت زمان توقف معمولاً بر حسب میلی‌ثانیه تنظیم می‌شود.
• M00 و M01: این دستورات توقف کامل و توقف اختیاری دستگاه را انجام می‌دهند.

7. پایان عملیات و بازگشت به مبدا

پس از اتمام عملیات، باید دستگاه به حالت آماده به کار بازگردد:

• G28: این دستور دستگاه را به نقطه صفر برمی‌گرداند.
• M30: این دستور برنامه را به پایان می‌رساند و دستگاه را به خط شروع بازمی‌گرداند.

مثال یک برنامه ساده جی‌ کد

در زیر یک برنامه ساده جی‌کد آورده شده است که توضیحاتی در خصوص عملکرد هر کد نیز ارائه شده است:

G21 ; تنظیم واحدها به میلی‌متر
G90 ; انتخاب مختصات مطلق
G00 X0 Y0 ; حرکت سریع به نقطه شروع
G01 Z-5 F100 ; حرکت ابزار به پایین و شروع برش
G01 X10 Y10 ; حرکت به نقطه (10,10) با برش
G02 X20 Y20 I5 J5 ; حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد از نقطه فعلی به (20,20)
G01 Z5 ; حرکت ابزار به بالا
G28 ; بازگشت به مبدا
M30 ; پایان برنامه و بازگشت به خط شروع

این نمونه برنامه نشان می‌دهد که چگونه با استفاده از جی‌کدها می‌توان به دستگاه CNC مسیر داد و عملکرد آن را کنترل کرد.

آموزش جی کد نویسی cnc

آموزش جی‌کد نویسی برای CNC شامل یادگیری اصول اولیه دستورات جی‌کد، استفاده از کدها برای کنترل حرکت و عملیات دستگاه، و نحوه پیاده‌سازی آن‌ها در برنامه‌نویسی CNC است. با آشنایی با فرمت‌ها و مفاهیم کلی جی‌کد، می‌توانید به نوشتن برنامه‌های CNC بپردازید که به دستگاه‌ها مسیر و عملیات مورد نظر را می‌دهند. این آموزش، یک راهنمای مرحله به مرحله برای شروع به نوشتن جی‌کد در CNC ارائه می‌دهد.

مرحله 1: آشنایی با اصول اولیه جی‌کد

در ابتدا باید با تعدادی از کدهای اساسی جی‌کد آشنا شوید:

1. G00 – حرکت سریع بدون برش.
2. G01 – حرکت خطی با برش.
3. G02 و G03 – حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد و پادساعت‌گرد.
4. M03 – روشن کردن اسپیندل (چرخش ساعت‌گرد).
5. M05 – توقف اسپیندل.
6. G90 – مختصات مطلق.
7. G91 – مختصات نسبی.

مرحله 2: نوشتن اولین برنامه جی‌کد

بیایید یک مثال ساده از برنامه جی‌کد بنویسیم که به دستگاه می‌گوید یک مربع ساده را برش دهد. در این مثال، فرض می‌کنیم قطعه‌کار در نقطه (0,0) تنظیم شده و مختصات بر اساس میلی‌متر هستند.

G21 ; تنظیم واحد به میلی‌متر
G90 ; انتخاب مختصات مطلق
M03 S2000 ; روشن کردن اسپیندل با سرعت 2000 دور بر دقیقه
G00 X0 Y0 Z5 ; حرکت سریع به نقطه شروع
G01 Z-1 F100 ; پایین آوردن ابزار به داخل قطعه‌کار برای شروع برش
G01 X50 Y0 F200 ; حرکت به سمت راست
G01 X50 Y50 ; حرکت به بالا
G01 X0 Y50 ; حرکت به سمت چپ
G01 X0 Y0 ; حرکت به پایین به نقطه شروع
G01 Z5 ; بالا بردن ابزار
M05 ; خاموش کردن اسپیندل
M30 ; پایان برنامه

مرحله 3: تنظیمات دستگاه و واحدها

• G21 و G20: این دستورات واحد مختصات را تعیین می‌کنند. G21 برای میلی‌متر و G20 برای اینچ است.
• G90 و G91: با استفاده از این کدها، دستگاه می‌تواند از مختصات مطلق یا نسبی استفاده کند. G90 به دستگاه می‌گوید که مختصات هر حرکت بر اساس نقطه صفر دستگاه باشد، در حالی که G91 موقعیت‌ها را به صورت نسبی، نسبت به نقطه فعلی ابزار محاسبه می‌کند.

مرحله 4: دستورات حرکت

دستورات G00 و G01 برای جابجایی ابزار استفاده می‌شوند:

• G00: برای حرکت سریع به کار می‌رود و هیچ برشی انجام نمی‌دهد.
• G01: حرکت خطی با برش را با سرعت مشخص (با پارامتر F) اجرا می‌کند.

برای حرکات دایره‌ای، از دستورات زیر استفاده می‌شود:

• G02: حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد.
• G03: حرکت دایره‌ای پادساعت‌گرد. این دستورات با پارامترهای I و J (که مرکز دایره نسبت به نقطه شروع را تعیین می‌کنند) تنظیم می‌شوند.

مرحله 5: تنظیم سرعت حرکت و چرخش

• F: سرعت حرکت ابزار در طول برش را تعیین می‌کند.
• S: سرعت چرخش اسپیندل را مشخص می‌کند. برای مثال، S2000 به دستگاه می‌گوید که اسپیندل با سرعت 2000 دور بر دقیقه بچرخد.

مرحله 6: کنترل ابزار و توقف دستگاه

• M03: اسپیندل را روشن می‌کند و جهت چرخش را مشخص می‌کند.
• M05: اسپیندل را متوقف می‌کند.
• M30: پایان برنامه و بازگشت به ابتدای کد.

مثال پیشرفته‌تر: نوشتن کد برش دایره‌ای

فرض کنید می‌خواهیم یک دایره با شعاع 10 میلی‌متر را برش دهیم. مرکز دایره در نقطه (20, 20) قرار دارد:

G21 ; تنظیم واحد به میلی‌متر
G90 ; انتخاب مختصات مطلق
M03 S1500 ; روشن کردن اسپیندل با سرعت 1500 دور بر دقیقه
G00 X30 Y20 Z5 ; حرکت سریع به نقطه شروع بالای دایره
G01 Z-5 F100 ; پایین آوردن ابزار به داخل قطعه‌کار
G02 X30 Y20 I-10 J0; حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد برای ایجاد برش دایره‌ای
G01 Z5 ; بالا بردن ابزار
M05 ; خاموش کردن اسپیندل
M30 ; پایان برنامه

در این کد:

• G02 X30 Y20 I-10 J0: دستور حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد از نقطه شروع به (30, 20) را صادر می‌کند، جایی که مرکز دایره 10 میلی‌متر در محور X از نقطه شروع فاصله دارد.

مرحله 7: اجرای برنامه در شبیه‌ساز

برنامه‌های جی‌کد را می‌توان در شبیه‌سازهای CNC تست کرد. شبیه‌سازها اجازه می‌دهند که برنامه‌ها قبل از اجرا بر روی دستگاه واقعی بررسی شوند تا از صحت و دقت حرکت‌ها اطمینان حاصل شود.

نکات تکمیلی

• بازبینی و تست کد: حتماً قبل از اجرا، کدها را بررسی و از صحت مسیرها اطمینان حاصل کنید.
• آزمایش با شبیه‌ساز: برنامه‌ها را ابتدا در شبیه‌ساز اجرا کنید تا از عدم برخورد ابزار و عملکرد درست مطمئن شوید.
• آشنایی با دستورات پیشرفته: پس از مسلط شدن بر دستورات پایه، می‌توانید با دستورات پیچیده‌تری مانند جبران ابزار (G41، G42) و کنترل دقیق‌تر سرعت پیشروی کار کنید.

با این مراحل، می‌توانید برنامه‌های ساده CNC با جی‌کد بنویسید و به تدریج به سراغ کدهای پیچیده‌تر و دقیق‌تر بروید.

چطور دستورات جی کد را بخوانیم

خواندن دستورات جی‌کد (G Code) در ابتدا ممکن است پیچیده به نظر برسد، اما با دانستن فرمت هر دستور و معنای هر بخش، می‌توان آن را راحت‌تر درک کرد. هر دستور جی‌کد معمولاً از کدهای حرکتی (مانند G01 یا G02) و پارامترهای مختصاتی تشکیل شده است که حرکت و عملیات ابزار را تعیین می‌کنند. در ادامه، به روش‌های خواندن دستورات جی‌کد و نکاتی برای درک سریع‌تر آن‌ها می‌پردازیم.

ساختار کلی دستورات جی‌کد

هر خط از کدهای جی‌کد معمولاً شامل بخش‌های زیر است:

1. کد اصلی دستور: مشخص‌کننده نوع عملیات (مانند G01 یا G02).
2. پارامترهای مختصات: شامل X، Y، Z که موقعیت مکانی ابزار را مشخص می‌کنند.
3. پارامترهای سرعت و زمان: شامل F (سرعت پیشروی) و S (سرعت چرخش اسپیندل) برای کنترل سرعت حرکت ابزار و چرخش.
4. پارامترهای اضافی: مانند I و J که در حرکات دایره‌ای مشخص‌کننده نقاط مرکز یا شعاع دایره هستند.

نحوه خواندن دستورات جی‌کد

برای فهم دستورات جی‌کد، به این ترتیب عمل کنید:

1. شناسایی کد اصلی دستور (G یا M)

• G کدها: این کدها نوع حرکت را مشخص می‌کنند.
  • مثال G00: به دستگاه می‌گوید که با سرعت بالا به مختصات تعیین‌شده حرکت کند.
  • مثال G01: برای حرکت خطی با سرعت مشخص به کار می‌رود.
  • مثال G02 و G03: حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد و پادساعت‌گرد.
• M کدها: این کدها وظایف جانبی دستگاه را تنظیم می‌کنند.
  • مثال M03: چرخش اسپیندل به صورت ساعت‌گرد.
  • مثال M05: توقف اسپیندل.
  • مثال M30: پایان برنامه.

2. تشخیص مختصات و موقعیت هدف

• دستورات X، Y و Z مختصات مکانی ابزار را تعیین می‌کنند.
  • مثال X10 Y15 Z-5: به دستگاه می‌گوید به مختصات (10،15،-5) حرکت کند.
• G90: برای استفاده از مختصات مطلق است (موقعیت بر اساس نقطه صفر دستگاه).
• G91: برای استفاده از مختصات نسبی است (موقعیت بر اساس موقعیت فعلی ابزار).

3. بررسی سرعت حرکت (F) و سرعت اسپیندل (S)

• F: نرخ پیشروی ابزار را مشخص می‌کند که در دستورات حرکتی کاربرد دارد.
  • مثال F100: سرعت حرکت ابزار را روی 100 میلی‌متر بر دقیقه تنظیم می‌کند.
• S: سرعت چرخش اسپیندل را تعیین می‌کند.
  • مثال S2000: سرعت اسپیندل را روی 2000 دور بر دقیقه تنظیم می‌کند.

4. پارامترهای اضافی برای حرکات دایره‌ای

• I و J: در دستورات G02 و G03، این پارامترها موقعیت مرکز یا شعاع دایره را مشخص می‌کنند.
  • مثال G02 X20 Y20 I5 J5: حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد به نقطه (20،20) با مرکز دایره در فاصله (5،5) از موقعیت اولیه.

مثال خواندن یک خط کد جی‌کد

فرض کنیم که خط زیر را داریم:

G01 X10 Y5 Z-3 F150

این دستور به معنای زیر است:

• G01: حرکت خطی با برش.
• X10 Y5 Z-3: حرکت به مختصات (10،5،-3).
• F150: تنظیم سرعت پیشروی روی 150 میلی‌متر بر دقیقه.

یک مثال کامل

در اینجا یک برنامه ساده و گام به گام توضیح داده شده است:

G21 ; تنظیم واحد به میلی‌متر
G90 ; انتخاب مختصات مطلق
G00 X0 Y0 ; حرکت سریع به نقطه (0،0) بدون برش
G01 X10 Y10 Z-5 F200 ; حرکت خطی به مختصات (10،10،-5) با سرعت 200
G02 X20 Y20 I5 J5 ; حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد به (20،20) با مرکز (5،5) نسبت به نقطه شروع
G01 Z5 ; حرکت ابزار به بالا (خروج از قطعه‌کار)
M30 ; پایان برنامه و بازگشت به خط شروع

نحوه خواندن:

1. G21: دستگاه به استفاده از میلی‌متر به‌عنوان واحد مختصات تغییر می‌دهد.
2. G90: دستگاه به استفاده از مختصات مطلق می‌پردازد.
3. G00 X0 Y0: دستگاه با سرعت بالا به مختصات (0،0) حرکت می‌کند.
4. G01 X10 Y10 Z-5 F200: دستگاه با برش به نقطه (10،10،-5) حرکت می‌کند با سرعت 200.
5. G02 X20 Y20 I5 J5: دستگاه به‌صورت دایره‌ای به نقطه (20،20) حرکت می‌کند و مرکز دایره در (5،5) از موقعیت شروع قرار دارد.
6. G01 Z5: ابزار به بالا می‌رود.
7. M30: برنامه پایان می‌یابد.

با تمرین، می‌توانید با سرعت و دقت بیشتری دستورات جی‌کد را بخوانید و درک کنید که هر کد چگونه عملکرد دستگاه CNC را هدایت می‌کند.

نحوه عملکرد جی کد ها

جی‌کدها در CNC دستوراتی برای کنترل حرکات و عملیات دستگاه هستند. این کدها به دستگاه می‌گویند که ابزار چگونه حرکت کند، کجا برش دهد و با چه سرعتی کار کند. هر جی‌کد شامل کدی اصلی (مانند G01 یا G02) است که نوع حرکت را مشخص می‌کند و مختصات X، Y، و Z که موقعیت ابزار را تعیین می‌کنند. به عنوان مثال، G01 حرکت خطی به نقطه‌ای خاص را با سرعتی مشخص انجام می‌دهد، در حالی که G02 حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد را اجرا می‌کند. M کدها وظایفی مانند روشن و خاموش کردن اسپیندل (M03 و M05) را برعهده دارند.

 

لیست جی کدهای cnc

در زیر لیستی از جی‌کدهای متداول در CNC ارائه شده است. این کدها شامل دستورات حرکتی و تنظیماتی هستند که برای برنامه‌نویسی ماشین‌های CNC استفاده می‌شوند:

لیست جی‌ کدهای متداول:

G00	حرکت سریع (بدون برش)
G01	حرکت خطی با برش (با سرعت مشخص)
G02	حرکت دایره‌ای ساعت‌گرد
G03	حرکت دایره‌ای پادساعت‌گرد
G04	تأخیر (تاخیر زمانی)
G05	کنترل دقیق (High-precision contour control)
G10	تنظیم پارامترهای دستگاه
G17	انتخاب صفحه XY
G18	انتخاب صفحه XZ
G19	انتخاب صفحه YZ
G20	تنظیم واحد به اینچ
G21	تنظیم واحد به میلی‌متر
G28	بازگشت به موقعیت مرجع
G30	بازگشت به موقعیت مرجع دوم
G40	غیرفعال کردن جبران ابزار
G41	جبران ابزار به سمت چپ (Left cutter compensation)
G42	جبران ابزار به سمت راست (Right cutter compensation)
G53	استفاده از سیستم مختصات دستگاه
G54	انتخاب سیستم مختصات کار اول
G55	انتخاب سیستم مختصات کار دوم
G56	انتخاب سیستم مختصات کار سوم
G57	انتخاب سیستم مختصات کار چهارم
G58	انتخاب سیستم مختصات کار پنجم
G59	انتخاب سیستم مختصات کار ششم
G70	برنامه‌ریزی برای تبدیل (خروجی)
G90	مختصات مطلق
G91	مختصات نسبی
G92	تعیین موقعیت فعلی (غیر از مرجع)
G94	سرعت پیشروی بر اساس واحد بر دقیقه
G95	سرعت پیشروی بر اساس واحد بر دور (دور بر دقیقه)

M کدهای متداول:

علاوه بر جی‌کدها، M کدها نیز وجود دارند که وظایف جانبی را کنترل می‌کنند:

کد	شرح
M00	توقف برنامه (غیر فعال)
M01	توقف برنامه (اختیاری)
M02	پایان برنامه (بدون بازگشت به خط شروع)
M03	روشن کردن اسپیندل با چرخش ساعت‌گرد
M04	روشن کردن اسپیندل با چرخش پادساعت‌گرد
M05	خاموش کردن اسپیندل
M06	تغییر ابزار
M08	روشن کردن خنک‌کننده
M09	خاموش کردن خنک‌کننده
M30	پایان برنامه و بازگشت به خط شروع

ام کد چیست و چه کارآیی در برنامه نویسی دارد؟

سی ان سی و کنترل عددی بوسیله کامپیوتر

جی کد ها دستور برنامه هائی هستند که وظیفه کنترل موقعیت و اعمال

فرامین اصلی را به ماشین دارند ، این دستورات شامل اعمال حرکت محورها،

زمان تاخیر و … می باشند.

ام کد ها ،  از این کد فرمان ها برای دادن دستورها و فرامین اساسی استفاده

می شود مانند روشن یا خاموش کردن اسپیندل که به مشروح ذیل تعیین می

شوند

جداول مربوط به ام کد ها

.

عملکرد	کدهای کمکی
توقف برنامه (جهت اندازه گیری در موارد لزوم اسپیندل میچرخد ولی برنامه متوقف است )	M00
توقف اختیاری یا توقف شرطی برنامه در صورت فعال بودن کلید مربوطه	M01
پایان برنامه بدون برگشت به اول برنامه	M02
دوران اسپیندل موافق عقربه ساعت	M03
دوران اسپیندل مخالف عقربه ساعت	M04
توقف اسپیندل	M05
تعویض ابزار	M06
روشن شدن پمپ مایع خنک کننده	M08
خاموش شدن پمپ مایع خنک کننده	M09
بیرون آمدن استوانه مرغک گیر دستگاه مرغک	M16
پایان برنامه فرعی	M17
داخل رفتن استوانه مرغک گیر دستگاه مرغک	M18
باز شدن فکهای سه نظام	M26
بسته شدن فکهای سه نظام	M27
پایان برنامه و برگشت به شروع مجدد (یا reset   به اول برنامه می رود )	M30

جی کد ها

نحوه عملکرد جی کد ها

RAPID POSITIONING/TRAVERSE

حرکت سریع بدون فرمان(برش)  :

از این فرمان برای حرکت سریع محورها استفاده می شود که اکثرا برای

حرکت به سمت نقطه صفر(Homing) و حرکت به سمت نقطه صفر مجازی

 استفاده می شود(coordinate).

G CODES –

GØ۱

LINEAR INTERPOLATION

سرعت حرکت خطی:

از این فرمان برای حرکت محور در راستای خط  مستقیم استفاده می شود.

———————————

G CODES –

GØ۲ وGØ۳

CIRCULAR INTERPOLATION

حرکت چرخشی برای جی کد نویسی:

از این فرمان برای حرکت محور در مسیر دایره ای و کمان داراستفاده می

شود.

از G03 حرکت درجهت پادساعتگرد و G02 برای حرکت در جهت ساعتگرد

 استفاده می شود.

———————————

G CODES –

GØ۴

DWELL

وقفه:

از این فرمان جهت فرمان زمان تاخیر استفاده می شود.

اگر بعد از این فرمان  کاراکترXاستفاده شود زمان تاخیر بر حسب ثانیه و اگر

کاراکترP استفاده شود زمان تاخیر بر حسب میلی ثانیه می باشد .

G04:  X10.0    ,  G04: P10.0

————————————–

G CODES –

G2Ø, G21

IMPERIAL /METRIC DATA INPUT

تعیین واحد مقادیر:

این فرمان نوع مقادیر بر حسب متریک و اینچ را مشخص می کند.

 اگر ازG20استفاده شود مقادیر بر حسب اینچ خوانده می شوند.

 اگر ازG21استفاده شود مقادیر بر حسب میلی متر خوانده می شوند.

—————————–

G CODES –

G27 وG28 وG29

REFERENCE POINT RETURN

دستور برگشت به نقطه صفر (Home)

—————————–

G CODES –

G42وG4ØوG41

CUTTER COMPENSATION

دستورات جبران برش :

  این فرمان مقادیرOffsetرا بسته به نوع ماشین اعمال می کند.

G41 : جبران سازی در جهت چپ(-)

G42: جبران سازی در جهت راست(+)

G40: لغو جبران سازی

————————–

G CODES –

G73 و G89

CANNED CYCLES

سیکل های برنامه:

سیکل ها ، زیر برنامه هائی هستند که برای کوتاه شدن حجم و خط برنامه در

ماشین های خاص مورد استفاده قرار می گیرند.

به طور مثال این سیکل ها در تراش مطابق زیر تعیین می شود:

—————————-

G CODES –

G9Ø

ABSOLUTE ZERO COMMAND

تعیین مقدار مطلق(ABSOLUTE)

به مقادیر واقعی مختصات در صفحه مختصات، مقادیر مطلق اطلاق می شود.

 به طور مثال در تراش:

————————–

G CODES –

G91

INCREMENTAL COMMAND

تعیین مقدار افزایشی (INCREMENTAL)

———————-

G CODES –

G94

FEED PER MINUTE

تعیین واحد سرعت بر دقیقه:

  اگر ازG20 استفاده شود سرعت برابر اینچ بر دقیقه است

اگر ازG21 ستفاده شود سرعت برابر میلی متر بر دقیقه است

———————

G CODES –

G95

FEED PER REVOLUTION

تعیین واحد سرعت چرخش برای جی کد نویسی:

این جی کد در دستگاههائی که مقادیر انکدر خوانده میشود کاربرد دارد.

——————–

G CODES –

G98

RETURN TO INITIAL LEVEL

برگشت به حالت اولیه:

این حالت جی کد نویسی تمامی سیکل را را غیر فعال می کند .

——————–

G CODES –

G99

RETURN TO R POINT LEVEL

برگشت به نقطه اولیه

——————–

مرجع:

(G and M Programming for CNC Milling Machines (DENFORD

FANUC CNC PROGRAM MANUAL